SYMPTOMY RYZYKA DYSLEKSJI i DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ
Wiek młodszy szkolny 7-10 lat (kl. I-III)
1. Motoryka duża
Mała sprawność ruchowa całego ciała: dziecko ma trudności z nauczeniem się jazdy na dwukołowym rowerze, wrotkach, łyżwach, nartach oraz niechętnie uczestniczy
w zabawach ruchowych i lekcjach wf, np. może mieć trudności z wykonaniem układów gimnastycznych.
2. Motoryka mała
Obniżona sprawność ruchowa rąk: nieopanowane w pełni czynności samoobsługowe związane z ubieraniem się, myciem i jedzeniem. Trudności z używaniem nożyczek.
3. Koordynacja wzrokoworuchowa
Trudności z rzucaniem piłki do celu i chwytaniem. Dziecko brzydko i niechętnie rysuje, pisze, nie mieści się w liniaturze, zagina „ośle uszy”, zbyt mocno przyciska ołówek, długopis, ręka szybko się męczy, pisze wolno. Trudności z rysowaniem szlaczków, odtwarzaniem złożonych figur geometrycznych.
4. Funkcje słuchowojęzykowe
Trudności z zapamiętywaniem (np. tabliczki mnożenia, wierszy), szczególnie sekwencji (np. nazwy miesięcy, litery w alfabecie).
Wadliwa wymowa, przekręcanie złożonych wyrazów, używanie sformułowań niepoprawnych pod względem gramatycznym.
Trudności z poprawnym używaniem wyrażeń przyimkowych, opisujących stosunki przestrzenne: nad–pod, za–przed, wewnątrz–na zewnątrz.
Wadliwa wymowa, częste przekręcanie trudnych wyrazów (przestawianie głosek i sylab, asymilacje głosek, np. sosa lub szosza), błędy gramatyczne.
Trudności z pamięcią fonologiczną, sekwencyjną: zapamiętywaniem wiersza, piosenki, więcej niż jednego polecenia w tym samym czasie; trudność z zapamiętywaniem nazw, mylenie nazw zbliżonych fonetycznie; trudność z zapamiętywaniem materiału uszeregowanego trudność serie i sekwencje, jak nazwy dni tygodnia, pór roku, nazwy miesięcy.
Trudności z nazywaniem i zapamiętaniem liter alfabetu, cyfr, powtarzaniem z pamięci szeregu słów oraz szeregów cyfrowych
(złożonych z pięciu cyfr).
Trudności z szybkim wymienianiem nazw np. wszystkich znanych owoców, szeregu słów. Wolne tempo nazywania szeregu prostych obrazków.
Trudności z zapamiętaniem tabliczki mnożenia.
5. Funkcje wzrokowe
Trudności z wyróżnianiem elementów z całości, a także z ich syntetyzowaniem w całość, na przykład podczas układania mozaiki według wzoru; trudności z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych (np. figur geometrycznych, liter m–n, l–t–ł) lub identycznych, lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. liter p–b–d).
6. Lateralizacja
Utrzymująca się oburęczność.
7. Orientacja w schemacie ciała i trudność w przestrzeni
Trudność z jednoczesnym wskazywaniem na sobie części ciała i określanie ich terminami: prawe- lewe. Trudności z określeniem położenia przedmiotów względem siebie. Pisanie liter i cyfr zwierciadlanie i/ lub zapisywanie wyrazów od strony prawej do lewej.
8. Orientacja w czasie
Trudności w orientacji w czasie, np. z określaniem pory roku, dnia, godziny na zegarze.
9. Czytanie
Trudności w czytaniu:- wolne tempo, prymitywna technika (głoskowanie lub sylabizowanie z wtórną syntezą słowa), ale mało błędów;
- bardzo szybko czyta, lecz popełnia przy tym wiele błędów;
- niewłaściwe i słabe rozumienie przeczytanego tekstu.
10. Pisanie
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej: trudność z zapamiętaniem kształtu rzadziej występujących liter, o skomplikowanej strukturze (F, H, Ł, G); mylenie liter podobnych pod względem kształtu:
l–t–ł, m–n; mylenie liter identycznych, lecz inaczej położonych strukturze przestrzeni: p–b–d; popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów.
Trudności z opanowaniem poprawnej pisowni związane z opóźnieniem rozwoju spostrzegania słuchowego dźwięków mowy oraz opóźnieniem pamięci słuchowej
i mowy: mylenie liter odpowiadających głoskom podobnym fonetycznie (np. głoski z–s, w–f, d–t, k–g), trudności z zapisywaniem zmiękczeń, mylenie głosek i–j, głosek nosowych ą–om, ę– en, nagminne opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab; pisanie wyrazów bezsensownych; bardzo nasilone trudności podczas pisania ze słuchu (dyktanda).